
«مردم ما که نخستین مخاطب جهانی اقبال بودند، متأسفانه خیلی دیر با اقبال آشنا شدند. وضعیت خاص کشور ما به ویژه سلطه سیاستهای منحوس استعمار همزمان با آخرین سالهای زندگی اقبال در کشور محبوب او، موجب شد که اقبال هرگز ایران را نبیند.
این شاعر بزرگ فارسیگوی که بیشترین شعرش را نه به زبان مادری که به فارسی گفته است، هرگز در فضای محبوب و مطلوب خود، ایران قرار نگرفت و به ایران نیامد بلکه همان سیاستهایی که اقبال عمری با آنها مبارزه میکرد، نگذاشتند که ایده اقبال و راه اقبال و درس اقبال، به گوش مردم ایران که آمادهترین برای شنیدن آن پیام بودند برسد و پاسخ این سؤال را که چرا اقبال به ایران نیامد را من دارم.
در آن وقتی که اقبال در اوج افتخار و شهرت میزیست در گوشه و کنار شبه قاره و در دانشگاههای معروف دنیا از او به عنوان یک متفکر، یک فیلسوف، یک دانشمند، یک انسان شناس و یک جامعه شناس بزرگ یاد میکردند که البته هیچ یک از این عنوانها آن عنوانی نبود که خودش دوست میداشت بدان نامیده شود.
در کشور ما سیاستهایی حاکم بود که اقبال را به هیچ عنوان نمیتوانست تحمل کند، لذا از او به ایران دعوت نشد و زمینه برای آموزش در این کشور فراهم نگردید و کتابهای او سالهای متمادی در ایران انتشار نیافت.
اقبال از شخصیتهای برجسته ی تاریخ اسلام است و شخصیت او چنان عمیق و متعالی است که نمی توان تنها بر یکی از خصوصیتهای او و ابعاد زندگیاش تکیه کرد و او را در آن بعد و آن خصوصیات ستود.
اگر ما فقط اکتفا کنیم به اینکه بگوییم اقبال یک فیلسوف است و یک عالم است، حق او را ادا نکرده ایم زیرا ابعاد دیگر زندگی اقبال آنقدر درخشنده است که چنانچه بگوییم اقبال یک فیلسوف یا یک عالم یا یک شاعر است اقبال را کوچک کرده ایم. البته اقبال بی شک یک شاعر بزرگ است و از بزرگان شعر به حساب میآید.
شعر اردوی اقبال را متخصصان زبان و ادبیات اردو میگویند بهترین شعر اردوست. شعرهای فارسی اقبال هم به نظر من از معجزات شعر است.
اقبال محاوره فارسی را نمیدانست و در خانه خود با دوستان خود اردو و یا انگلیسی حرف میزد.
اقبال نگارش نثر فارسی را نمی دانست و نثر فارسی اقبال همین تعبیراتی است که در اول فصلهای «اسرار خودی» و «رموز بی خودی» نوشته که میبینید فهمیدن آن برای فارسی زبانها مشکل است.
اقبال در هیچ مدرسهای از مدارس دوران کودکی و جوانی فارسی را یاد نگرفته بود و در خانه پدری اردو حرف میزد و لذا فارسی را فقط به این جهت که احساس میکرد معارف و مضامین ذهنیاش در ظرف زبان اردو نمیگنجد انتخاب کرد و به فارسی انس گرفت.
حکایت حداد عادل از سخنان رهبر انقلاب پیرامون اقبال
«غلامعلی حداد عادل» مشاور رهبر معظم انقلاب اسلامی و رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در خصوص سخنان رهبر معظم انقلاب اسلامی و واکنش «دکتر جاوید اقبال» فرزند اقبال به سخنان ایشان می گوید: در اختتامیه کنگره اقبال، رهبر معظم انقلاب سخنرانی کردند که «جاوید اقبال» پسر اقبال لاهوری نیز در آن جلسه حاضر بود و سخنرانی را برای او ترجمه میکردند، چون ایشان فارسی را خوب نمیدانست. بعد از سخنرانی، جاوید اقبال در همان جلسه گفت: «اگر همه رهبران جهان اسلام به اندازه آقای خامنهای با افکار اقبال آشنا بودند، امروز جهان اسلام وضع دیگری داشت.»
جاوید اقبال شگفتزده از حافظه رهبر معظم انقلاب در باب اقبال
«جاوید اقبال»، فرزند علامه محمد اقبال لاهوری در لاهور اظهار داشت: در کنفرانسی که چند سال پیش برای بزرگداشت اقبال در تهران برگزار شده بود، متوجه شدم که آیتالله خامنهای حدود 2 هزار بیت از اشعار اقبال را حفظ کردهاند که این باعث شگفتی من شد، چون حتی من که فرزند اقبال هستم نمیتوانم چنین حجم عظیمی از اشعار را یک جا به یاد آورم.
منبع: farsnews.ir