آیین­ نامه آموزشی دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته به همراه شیوه نامه اجرایی

 

مقدمه

به استناد بند 12 ماده 3 آیین­نامه شورای عالی برنامه­ ریزی آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری  (مصوب 28/7/93)، این آیین­نامه تدوین و به اجرا گذاشته می­شود:

 

ماده 1. هدف

تعیین چهارچوب قانونی برای اجرای صحیح دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته در تمامی زیر نظام­های آموزش عالی

 

 ماده 2. تعاریف

1. وزارت: وزارت علوم و تحقیقات و فناوری است.

2. موسسه: هر یک از دانشگاهها و مراکز آموزش عالی و پژوهش (اعم از دولتی و غیر دولتی) است که دارای مجوز تاسیس از وزارت هستند.

3. آموزش رایگان: تسهیلاتی قانونی که به موجب آن دانشجویان می توانند بدون پرداخت شهریه و صرفا با سپردن تعهد خدمت، تحصیل کنند.

4. دانشجو: فردی که در رشته­های دوره تحصیلی را با موفقیت به پایان رسانده و برابر ضوابط معین، گواهی یا مدرک تحصیلی مربوط را دریافت کرده است.

5. دانش آموخته: فردی که یکی از دوره­های تحصیلی را با موفقیت به پایان رسانده و برابر ضوابط معین، گواهی یا مدرک تحصیلی مربوط را دریافت کرده است.

6. مرخصی تحصیلی: مدت زمان مشخصی که دانشجو، برابر ضوابط معین، به طور موقت به تحصیل اشتغال ندارد.

7. انصراف تحصیلی: فرایندی که در آن دانشجو به طور خود خواسته از ادامه تحصیل خودداری کند.

8. حضوری: شیوه­ای از آموزش که دانشجو در آن تمام تحصیل خود را به صورت چهره به چهره و تمام وقت به انجام می­رساند.

9.  غیرحضوری: شیوه­ای از آموزش که حضور فیزیکی دانشجو در تمام طول تحصیل الزامی نیست.

10. نیمه حضوری: شیوه­ای از آموزش که بخشی از آن به صورت حضوری و بخش دیگر آن به صورت غیر حضوری انجام می­شود.

11. استاد راهنما: یکی از اعضا هیات علمی دارای مدرک دکتری است که مسولیت راهنمایی دانشجو را در انجام پروژه، ‌پایان نامه و یا رساله به عهده دارد و از میان اعضای هیات علمی همان موسسه (یا خارج از موسسه با مجوز از موسسه مبدأ) انتخاب می­شود.

 

 

 12. استاد مشاور: یکی از اعضای هیات علمی است که مسئولیت مشاوره دانشجو را در انجام پروژه، پایان نامه و یا رساله به عهده دارد و از میان اعضای هیات علمی همان موسسه و یا متخصصان خارج از موسسه اتنخاب می­شود.

13. مدرس: فردی که به آموزش و مهارت آموزی در یک موسسه به صورت تمام وقت، نیمه وقت یا پاره وقت اشتغال دارد.

14. برنامه درسی: مجموعه به هم پیوسته از دروس و فعالیت­های هر رشته تحصیلی است که اهداف مشخصی را دنبال می­کند.

15. واحد درسی: مقدار مفاهیم یا مهارت­هایی که برای فراگیری دانشجو در طول یک نیمسال تحصیلی یا زمان معادل آن در نظر گرفته می­شود. هر واحد درس نظری 16 ساعت، عملی یا آزمایشگاهی 32 ساعت، کارگاهی یا عملیات میدانی (بازدید علمی) 48 ساعت، کارورزی یا کار در عرصه 64 ساعت و کارآموزی 120 ساعت در طول یک نیمسال تحصیلی یا دوره تابستانی و طبق برنامه درسی مصوب اجرا می شود.

16. گروه آموزشی: بنیادی­ترین واحد علمی موسسه متشکل از تعدادی عضو هیات علمی است که دارای تخصص مشترک در یک رشته علمی هستند.

17. درس جبرانی: درسی است که به تشخیص گروه آموزشی، گذراندن آن برای رفع کمبود  دانش یا مهارت دانشجو، ضروری است.

18. رشته تحصیلی: یک برنامه آموزشی است که با محتوا و روش شناسی خاص، در قالب برنامه درسی اجرا می­شود.

19. دوره کارشناسی ارشد: یک دوره تحصیلی که پس از دوره کارشناسی آغاز می شود و حداقل شامل 28 تا 32 واحد درسی است.

20. شیوه آموزشی – پژوهشی: شیوه­ای است که محتوای برنامه درسی مربوط به آن علاوه بر واحد های درسی، مشتمل بر پایان­نامه نیز می­باشد.

21. شیوه آموزشی: شیوه­ای است که دانشجو پس از گذراندن واحدهای درسی و بدون گذراندن پایان­نامه دانش آموخته می­شود.

22. نیمسال تحصیلی: هر نیمسال تحصیلی شامل 16 هفته آموزشی و دو هفته امتحانات پایانی است.

23. پایان­نامه: بخشی از شیوه آموزشی- پژوهشی است که در یک زمینه مشخص رشته تحصیلی و با راهنمایی استاد راهنما انجام می­شود.

24. هیات داوران: اعضای هیات علمی هستند که برای ارزیابی پایان نامه دانشجو در دوره کارشناسی ارشد مطابق دستورالعمل اجرایی مصوب موسسه انتخاب می­شوند.

 

ماده 3. شرایط ورود به دوره

- داشتن صلاحیت های عمومی ورود به دوره برابر ضوابط.

- دارا بودن مدرک رسمی پایان دوره کارشناسی اعم از پیوسته و ناپیوسته مورد تأیید وزارت.

- قبولی در آزمون ورودی و یا کسب پذیرش از موسسه طبق مقررات مصوب وزارت.

ماده 4. آموزش در موسسه مبتنی بر نظام واحدی و به زبان فارسی انجام می­شود.

ماده 5. موسسه موظف است، برنامه­های آموزشی و درسی مصوب شورای عالی برنامه ریزی آموزشی وزارت را برای دوره­ ای که در آن با مجوز شورای گسترش آموزش عالی دانشجو پذیرفته است، اجرا کند.

ماده 6. مدت مجاز تحصیل در دوره کارشناسی ارشد، دوسال (چهار نیمسال) است.

تبصره. موسسه اختیار دارد مدت تحصیل را حداکثر تا دو نیمسال افزایش دهد. چنانچه دانشجو در این مدت دانش آموخته نشود از ادامه تحصیل محروم است.

ماده 7. تعداد واحدهای درسی در دوره کارشناسی ارشد حداقل 28 و حداکثر 32 واحد است که از این تعداد، در شیوه آموزشی – پژوهشی 4 تا 6 واحد مربوط به پایان­نامه و مابقی به صورت واحدهای آموزشی می­باشد.

تبصره. دانشجو در هر نیمسال تحصیلی لازم است حداقل 8 و حداکثر 14 واحد درسی انتخاب کند. دانشجو در آخرین نیمسال تحصیلی از شرط اخذ حداقل واحد آموزشی معاف است.

ماده 8. چگونگی و ترتیب ارائه دروس در هر دوره تحصیلی، رشته و یا گرایش با رعایت پیش نیاز هر درس طبق برنامه درسی مصوب، بر عهده گروه آموزشی است.

ماده 9. تعداد واحدهای درس جبرانی به تشخیص گروه آموزشی حداکثر 12 واحد است.

تبصره 1. کسب نمره قبولی 12 در دروس جبرانی الزامی است ولی نمره مذکور در میانگین نیمسال و کل دانشجو محاسبه نمی­شود و هزینه این دروس طبق تعرفه مصوب هیأت امناء موسسه از دانشجو دریافت می­شود.

ماده 10. در مؤسسه‏های آموزش عالی دولتی، آموزش رایگان برای هر دانشجو، در دوره کارشناسی ارشد صرفاً یک بار امکان پذیر است.

تبصره. دانشجوی مشمول آموزش رایگان، در صورت حذف غیرموجه درس به تشخیص مؤسسه یا عدم کسب نمره قبولی در هر درس، برای انتخاب مجدد آن درس، موظف به پرداخت هزینه درس مربوط مطابق تعرفه مصوب هیات امناء مؤسسه است.

ماده 11. تحصیل همزمان در دوره کارشناسی ارشد در مؤسسه‏ها (اعم دولتی و غیردولتی) ممنوع است.

ماده 12. برنامه‏ریزی و تصمیم‏گیری درباره تقویم آموزشی، چگونگی اعلام و ثبت نمره، زمان حذف و اضافه، حذف اضطراری دروس، نحوه اعتراض به نتایج امتحانات، تاریخ تجدید نظر و غیره طبق شیوه­نامه اجرایی مصوب مؤسسه انجام می‏شود.

ماده 13. ارزیابی پیشرفت تحصیلی دانشجو در هر درس از سوی مدرس آن درس و بر اساس حضور و فعالیت دانشجو در کلاس، انجام تکالیف و نتایج آزمون کتبی مستمر و پایانی برای دروس نظری در طول و پایان هر نیمسال تحصیلی انجام می‏شود و بر مبنای عددی از صفر تا بیست قابل محاسبه است.

ماده 14. حضور دانشجو در تمام جلسات کلاس درس الزامی است.

تبصره1. اگر دانشجو در طول نیمسال تحصیلی در یک درس بیش از سه جلسه یا در جلسه امتحان پایان نیمسال آن درس غیبت کند نمره آن درس صفر و در صورت تشخیص موجه بودن غیبت از سوی مؤسسه، آن درس حذف می‏شود.

تبصره2. در صورتی که واحدهای انتخابی یا باقی‏مانده دانشجو در پایان هر نیمسال به تشخیص مؤسسه، بنا به دلایل موجه و خارج از اراده دانشجو به کمتر از 8 واحد درسی برسد در این صورت این نیمسال به عنوان یک نیمسال کامل در سنوات تحصیلی وی محسوب می‏شود، اما میانگین نمرات این نیمسال در مشروط شدن دانشجو بی تأثیر است.

ماده 15. در شرایط خاص، حذف یک یا تمام دروس یک نیمسال تحصیلی با درخواست کتبی دانشجو و تأیید مؤسسه قبل از شروع امتحانات و با رعایت و احتساب در سنوات تحصیلی امکان پذیر است.

• تعداد واحدهای باقیمانده نباید از 8 واحد کمتر شود.
• تعداد جلسات غیبت دانشجو در درس مربوطه، بیش از 3 جلسه نباشد.
• آن درس، همنیاز دروس نیمسال جاری دانشجو نباشد.
• زمان ارائه و ثبت درخواست، دو هفته قبل از شروع امتحانات پایان نیمسال می باشد.

 

تبصره 1. شرایط و نحوه انتخاب استاد راهنمای خارج از موسسه یا در رشته­هایی که عضو هیات علمی با مرتبه علمی استادیار وجود نداشته باشد طبق شیوه­نامه موسسه انجام می­شود.

تبصره 2. انتخاب استاد مشاور به پیشنهاد استاد راهنما و تایید گروه آموزشی، از اعضای هیات علمی همان گروه یا خارج از موسسسه امکان پذیر است.

 

ماده 16. حداقل نمره قبولی در هر درس 12 و میانگین کل قابل قبول در هر نیمسال 14 است.

 

تبصره 1: دانشجویی که در هر نیمسال در یک یا چند درس، نمره قبولی کسب نکند چنانچه در نیمسال­های بعدی، درس یا دروس مذکور را با نمره قبولی بگذراند، نمره یا نمره­های مردودی قبلی در ریز نمرات تحصیلی دانشجو فقط ثبت و باقی می­ماند اما این نمره­ها در محاسبه میانگین کل دوره بی­اثر و صرفاً آخرین نمره قبولی در آن درس ملاک محاسبه میانگین کل دوره خواهد بود.

تبصره 2: گذراندن دروس با استفاده از تبصره 1، مشروطی دانشجو در نیمسال­های قبل را خنثی  نمی­کند.

تبصره 3: تسهیلات تبصره 1 شامل دانشجویانی که به دلیل تقلب و یا حکم کمیته انضباطی، نمره مردودی دریافت می­کنند، نمی­شود.

 

ماده 17. چنانچه میانگین نمرات دانشجو در هر نیمسال تحصیلی کمتر از 14 باشد، دانشجو در آن نیمسال مشروط تلقی می­شود.

تبصره: دانشجویی که دو نیمسال تحصیلی اعم از متوالی یا متناوب مشروط شود از تحصیل محروم می­شود.

ماده 18. دانشجو می­تواند با احتساب سنوات تحصیل، یک نیمسال از مرخصی تحصیلی استفاده کند.

 

•  ارائه درخواست حداقل 2 هفته پیش از شروع نیمسال تحصیلی است.
•  در صورت ارائه درخواست پس از شروع نیمسال تحصیلی، موافقت شورای گروه و دانشکده الزامی است.

 

• تبصره: بررسی سایر مصادیق مرخصی تحصیلی مانند مرخصی زایمان، مرخصی پزشکی در صورت تایید پزشک معتمد موسسه، ماموریت همسر یا والدین، بدون احتساب در سنوات تحصیلی در اختیار موسسه است.

 

 

ماده 19. دانشجوی متقاضی انصراف از تحصیل، باید درخواست انصراف خود را شخصاً و به صورت سیستمی از طریق پرتال دانشجویی به اداره آموزش تسلیم کند. دانشجو مجاز است فقط برای یک­بار و تا دو ماه از تاریخ ارائه درخواست تقاضای انصراف خود را پس بگیرد. در غیر اینصورت، پس از انقضای این مهلت، حکم انصراف از تحصیل وی صادر می­شود. 

تبصره. تصمیم­گیری برای بازگشت به تحصیلی دانشجوی منصرف از تحصیل، برعهده موسسه است.

 

ماده 20. تغییر رشته، انتقال و میهمانی در دوره کارشناسی ارشد ممنوع است.

تبصره 1: معادل­سازی و پذیرش واحدهای درسی گذرانده شده دانشجو در موسسه قبلی طبق    شیوه­نامه مصوب موسسه امکان­ پذیر است.

تبصره 2: به ازای هر 8 تا 14 واحد از دروس معادل­سازی شده، یک نیمسال از سنوات مجاز تحصیلی دانشجو کاسته می­شود.

 

ماده 21. دانشجو موظف است قبل از شروع نیمسال سوم تحصیلی، موضوع پایان­نامه خود را با نظر استاد راهنما و تایید گروه آموزشی انتخاب کند.

 

• فرایند انتخاب استاد راهنما بر اساس شیوه­نامه اجرایی تعیین ظرفیت راهنمایی پایان­نامه­های کارشناسی ارشد انجام می­گیرد.

 

ماده 22. دانشجو پس از تدوین پایان­نامه و تایید استاد راهنما، موظف است با رعایت ضوابط موسسه در حضور هیات داوران از پایان­نامه خود دفاع کند.

 

ماده 23. نمره پایان­نامه در میانگین کل محاسبه نمی شود و ارزشیابی آن به صورت کیفی و به شرح زیر انجام می­شود:

                                                               

• مردود (کمتر از 14)
• متوسط (99/15-14)
• خوب (99/17- 16)
• خیلی خوب (99/18-18)
• عالی (20- 19)

 

ماده24. ملاک دانش آموختگی، داشتن میانگین کل حداقل 14 و بر اساس واحدهای گذرانده آموزشی و دفاع از پایان­نامه است.

تبصره: چنانچه میانگین کل دانشجویی پس از گذراندن تمام واحدهای آموزشی دوره کمتر از 14 باشد دانشجو اجازه دفاع از پایان­نامه را ندارد و تنها یک نیمسال با رعایت سقف مجاز سنوات تحصیلی به وی فرصت داده می­شود تا با اخذ حداکثر 10 واحد از درس­هایی که با نمره کمتر از 14 گذرانده است، میانگین کل واحدهای گذرانده را به حداقل 14 برساند، در این صورت اجازه دفاع از پایان نامه به وی داده می­شود.

 

ماده 25. چنانچه دانشجویی تمام واحدهای آموزشی دوره را با میانگین کل حداقل 14 گذرانده باشد ولی نتواند یا نخواهد از پایان­نامه خود دفاع کند باید در مدت مجاز تحصیلی، معادل تعداد واحد پایان­نامه و طبق نظر گروه آموزشی، واحدهای درسی مرتبط را با رشته تحصیلی اخذ و با میانگین کل حداقل 14 بگذراند تا در دوره مذکور به شیوه آموزشی دانش آموخته شود، نوع شیوه­نامه دانش آموختگی در دانشنامه قید می­شود.

 

• دانشجوی متقاضی شیوه آموزش محور،­ می­بایست درخواست خود را پیش از شروع نیمسال دوم آموزشی ارائه نماید که پس از موافقت گروه آموزشی و شورای آموزشی قابل اجرا می­باشد.
• انتخاب دروس جایگزین معادل تعداد واحد پایان نامه و با رعایت سقف مجاز تحصیلی و طبق نظر گروه آموزشی انجام می­گیرد.
• دانشجو پس از گذراندن این دروس و کسب معدل کل حداقل 14 از آنها، به شیوه آموزش محور       فارغ التحصیل خواهد شد.

 

 

ماده 26. چنانچه دانشجو در حین تدوین پایان­نامه اقدام به تخلف علمی (سرقت علمی، جعل، تقلب، کپی­برداری و غیره) نماید و این موضوع از سوی موسسه اثبات شود،‌ از ادامه تحصیل محروم و صرفاً گواهی مبنی بر تعداد واحدهای گذرانده دریافت می­کند.

تبصره: احراز و اثبات تخلف علمی پس از اتمام پایان­نامه از سوی موسسه، منجر به ابطال مدرک تحصیلی صادر شده خواهد شد.

 

ماده 27. تاریخ دانش آموختگی، روز دفاع قابل قبول از پایان­نامه در شیوه آموزشی و پژوهشی و یا زمان ثبت آخرین نمره درس در شیوه آموزشی است.

 

ماده 28. موسسه می­تواند بخشی از اختیارات خود در این آیین­نامه را به گروه آموزشی یا یک کمیته منتخب، تفویض کند.

 

ماده 29. مسئولیت حسن اجرای این آیین­نامه و هرگونه پاسخگویی قانونی مترتب بر آن، بر عهده موسسه است و نظارت بر اجرا و تفسیر مفاد آن بر عهده معاون آموزشی وزارت است.